مهر ۱۲, ۱۳۹۷

دانلود کتاب  نماز از دیدگاه پزشکی از لینک زیر

https://www.ketabrah.ir/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA/book/29657

نمونه هایی از متن کتاب

با توجه به نکاتی که در رابطه با اهمیت و ویژگیهای نماز ذکر شد، برای ترغیب نوجوانان وجوانان به نماز مواردی ذکر می شود که در حقیقت نتیجه گیری از مطالب ذکر شده است:

  • برطرف نمودن موانعی که باعث سستی افراد نسبت به نماز می‌شود.
  • ایجاد اعتماد به نفس در افراد برای مقابله و مواجهه با محیط‌های ناسالم، تمسخرهای افراد نادان و همچنین خجالتی بودن. زیرا بعضاً ممکن است نوجوانی که اقدام به خواندن نماز می‌کند در چنین شرایطی اگر اعتماد به نفس نداشته باشد از میدان به در رفته و نماز را ترک کند.
  • فرد را به ترک تماشای فیلم‌ها و صحنه‌های مبتذل و آلوده به گناه و همین‌طور رفتن به محیط‌های مناسب تشویق نمائید.
  • راه دیگری که می‌تواند تأثیر چشمگیری روی او داشته باشد، کنترل دوستان اوست. لذا اگر دوستانی دارد که اهل نماز نیستند و نسبت به مسائل دینی و شرعی توجه ندارند و از خانواده‌های لاابالی هستند باید به نحوی او را از آنها جدا کرد. البته به شرط اینکه دوستان خوبی جایگزین آنها شوند.
  • اما در مورد نماز صبح او، سعی کنید شرایط محل زندگی را به نوعی برنامه ریزی کنید که نوجوان شبها کمی زودتر به استراحت و خواب بروند زیرا یکی از عوامل اینکه صبح‌ها نماز بسیاری از افراد قضا می‌شود دیرخوابیدن شبهاست . بنابراین بهتر است شبها شام سبکتری مصرف کنید و کمی زودتر شرایط خاموشی و بخواب رفتن را فراهم نمائید . البته این کار نیز باید با ظرافت انجام گیرد یعنی بتدریج شبی چند دقیقه زودتر تا اینکه در طول مثلاً‌ دو هفته چیزی حدود یک ساعت وقت خواب جلو بیفتد در این صورت صبح‌ها راحت‌تر از خواب بلند می‌شود و قهراً نماز صبح در زمان مقرر خوانده خواهد شد..
  • در صورت امکان، اتاق مناسبی را برای نماز خواندن در محل زندگی فراهم نمایید که علاوه بر نظافت و آراستگی دارای آرامش کافی جهت اقامه نماز نیز باشد.
  • زمینه مناسب برای خواندن نماز در اول وقت را فراهم نمائید مثلاً‌ بعد از اینکه نماز خوانده شد، سفره غذا پهن گردد نه اینکه نماز به بعد از غذا موکول شده و سنگینی غذا انسان را از نماز خواندن بازدارد. یا اینکه ساعات مهمانی را بعد از نماز تنظیم کنید.
  • ایدوار نمودن شخص به رحمت بی منتهای الهی،یکی دیگر از روشهای جذب افراد به نماز است. او لازم است بداند با وجود تمام خطایا واشتباهاتش بازهم در توبه وبازگشت او به سوی ایزد منان باز است.
  • در مدارس معلمان ومربیان در مدارس زیاد این جمله را می شنوند که درخواستی از خدا داشته ام ولی او خواسته ام را نپذیرفت، من دیگر با او صحبت نمی کنم وکاری ندارم .جملاتی از این دست، ناشی از عدم آگاهی فرد نسبت به حکمت الهی است.  وظیفه مربیان است که او را در این موارد توجیه نمایند.عسی ان تکرهوا شیاً و هو خیر لکم و عسی ان تحبوا شیئاً و هو شر لکم و الله یعلم و انتم لا تعلمون[۱] “چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید، حال آن که خیر شما در آن است و یا چیزی را دوست داشته باشید، حال آنکه شر شما در آن است و خدا می‌داند و شما نمی‌دانید.” و به وی بگوئید چه بسا شما که به خواسته خود نرسیده‌اید به دلیل خیری بوده که خدا می‌دانسته وشما از آن اطلاعی نداشته‌اید.
  • بکارگیری ابزارهای مختلف تشویق و ترغیب به نماز خداوند متعال جهت هدایت بشر ابزار مهم را در وجودش به ودیعت نهاده است که می‌تواند با بکارگیری این ابزارها فرد را به نماز تشویق و ترغیب نمود که از آن جمله می‌توان میل به حق پرستی ، حق جویی،زیبایی دوستی وکمال طلبی را نام برد.منظور تشویقهای مادی نیست.
  • تعامل خانه و مدرسه در اقامه نماز از نکات بسیار مهم است.نماز ارتباطی مستحکم و دائمی برای ارتباط انسان با خداوند است. مبتدی‌ترین انسان‌ها تا برجسته‌ترین اولیای خدا نماز را زیباترین و محبوب‌ترین ارتباط با خدا می‌دانند.

انسان دارای گرایشهای عالی در وجود خویش است که شاخصه و ممیز انسان محسوب می‌شود و آنرا فطرت گویند. گرایش انسان به پرستش یکی از ابعاد  فطرت او می‌باشد و بدین معناست که انسان در عمق وجود خود تمایل به خشوع نسبت به حقیقتی مقدس و والا دارد. این خشوع و خضوع در نهاد هر انسان وجود دارد و هدف آفرینش انسان نیز به شمار می‌آید[۲]. وجود این خصلت در انسان می تواند ابزار قوی وقدرتمندی در دست مسوولان باشد برای ترغیب به نماز.

گرچه همه نهادها در جامعه نسبت به شکوفایی این خصیصه فطری و در پی آن ترویج نماز که برترین نماد پرستش است مسئولیت دارند اما مسئولیت خانواده و مدرسه به عنوان مهم‌ترین متولیان امر تعلیم و تربیت آینده‌سازان میهن اسلامی سنگین‌تر است. تعامل این دو نهاد در راستای هم نتیجه‌ی موثری در پی خواهد داشت.مدارس در این زمینه کارهای متفاوتی می توانند انجام دهند که منجر به جذب ایشان به نماز باشد.

 

نماز و مدرسه

اولین قدم در تربیت دینی انس و الفت دینی است . کودکان در سال های اولیه زندگی با مشاهده اقامه نماز تلاوت قرآن و پرداختن به فرایض دینی از سوی خانواده  و اطرافیان از آنها فرا می‌گیرند و علاقه‌مند به امور دینی می‌گردند. لذا خانواده با مشاهده میل کودک به نماز و شرکت در جلسات مذهبی و اموری از این دست باید او را تشویق نماید. آموزش و پرورش نیز در مرحله پیش‌دبستانی فعالیت خود را با تهیه جزوات آموزشی مناسب در این زمینه آغاز نموده اما در دوره دبستان لازم است که این اعمال کودک مستمر ادامه یابد و تحت نظارت قرار گیرد زیرا تکرار اعمال سبب نفوذ و تأثیر درشخصیت و ماندگاری آن عمل در روح و روان کودک خواهد شد.

در این دوره مدرسه نقش مهمی بر عهده دارد اگرچه در سال‌های اولیه این دوره اقامه نماز بر دختران (پایه اول و دوم) و تا پایان برای پسران واجب نیست ولی از طریق حضور در نمازخانه و اقامه نماز می‌توان نوعی آمادگی بر عمل را در آنها به وجود آورد و خانواده نیز می‌تواند با تأکید بر نماز اول وقت و بیدار شدن برای نماز صبح الگو بودن اعضای خانواده به این امر جامه عمل بپوشاند. بنابراین هماهنگی بین خانواده ومدرسه بسیار مهم است.

بهتر است در مدرسه قبل از شروع نماز یا حتی قبل از رفتن به نماز هفتگی جمعه، برنامه‌هایی تدارک دیده شود که زمینه‌ساز احساس خوشایند برای دانش‌آموزان باشد تا عزم و اراده و رغبت و انگیزه لازم برای انجام این فریضه، با طیب خاطر در آنان پدید آید. بطور کل (وباتوجه با تجربیات مولفان)رعایت موارد زیر در جذب دانش آموزان مهم به نظر می رسد:

  • رعایت نکات بهداشتی در دستشویی ها و وضو خانه ها،در بسیاری از مدارس بدلیل عدم توجه نسبت به این امر مهم دیده می شود که دانش آموزان حتی دستشویی هم نمی روند یا از آبخوری آب هم نمی خورند، چه رسد به وضو گرفتن.تعداد دستشویی ها باید به نسبت دانش آموزان کافی باشد تا بتواند در موقع اذان که افراد به این مکان می روند پاسخگوی جمعیت باشد. همچنین لازم است مدیران و مربیان در رابطه با بهداشت این اماکن نظارت کافی را داشته باشند.
  • فضای نمازخانه می‌تواند در صورت مناسب بودن،کمک فراوانی در افزایش رغبت دانش آموزان به نماز داشته باشد . فضاهای تنگ وکوچکی که افراد در موقع نماز ناچارند بصورت فشرده کنارهم بایستند، هوای کافی وارد نمازخانه نمی شود، بوی نامطبوع در محیط پخش می شود، دانش آموز یا به نماز خانه نمی آید یا اگر هم بیاید ثانیه شماری می کند که از محیط نمازخانه هرچه سریعتر رها شود، تمام این عوامل منجر به دلزدگی از نماز ونماز خانه خواهد شد. مدیران در صورت امکان باید نسبت به ساخت نماز خانه اقدام کنند یا اگر مسجد نزدیک است،با در نظر گرفتن تمهیدات لازم،امکان حضور آنها را در مسجد فراهم آورند.
  • جذاب بودن محیط نمازخانه نیز یکی از موارد بسیار مهمی است. در ودیوار نمازخانه بایدمسرت بخش باشد نه اینکه شخص بادیدن آن دچار کدورت، دلمردگی، افسردگی وغم شود.  برای تزیین آن از رنگهای روشن،جذاب  وگرم استفاده شود همچنین لازم است مرتب تزیینات تعویض گردد.محیط باید مرتب خوشبو وعطر آگین باشد وتدبیری اتخاذ شود که موقع حضور افراد بوی نامطبوع پخش نشود.بوی نامطبوع نیز از عوامل دور کننده دانش آموزان است  وموردی است که نسبت به آن شکایت دارند.یکی دیگر از تدابیری که در بجا گذاشتن خاطره خوش از نمازخانه، در ذهن دانش آموزان ، موثر است،استفاده از این فضا برای مراسم جذاب همانند نمایشنامه،سرود،اعیادو میلاد می باشد.
  • وجود امام جماعت مناسب وموثر. در مدارس نیاز است نسبت به انتخاب امام جماعت چندین برابر حساسیت به خرج دهند. مربیان در سطح مدارس شاهد هستند که دانش آموزانی هستند که باوجود پیشنماز خوب جذب نماز شده اند ویا برعکس. به روز بودن ،قدرت بیان،آشنایی نسبت به مسایل روانشناسی،آداب ومعاشرت ،روش نگاه کردن وسخن گفتن امام جماعت می تواند اثرات مثبت وسازنده ای داشته باشد.
  • حضور معلمان در مراسم نماز از نکاتی است که دانش آموزان نسبت به آن دقیق وحساس هستند. بویژه معلمانی که در بین دانش آموزان محبوبیت دارند نقش بزرگی در این رابطه می توانند داشته باشد.
  • استفاده از لباس زیبا در مراسم نماز،بخصوص مربیانی که هر روز در مدرسه حضور دارند ودر نماز شرکت می کنند. بهتر است حداقل در هفته دوبار، موقع نماز لباس خود راتعویض کنند.بسیاری از دانش آموزان تصور می کنند زیبا پوشیدن وخوش پوش بودن بامذهبی بودن ونماز خواندن در تضاد است(در این مورد قبلا توضیح داده شده است.)
  • یکی از مواردی که در بعضی مدارس به چشم می خورد اجبار دانش آموزان به نماز می باشد که معمولا با برخوردهای تند مربیان همراه است، یاحتی گذاشتن نمره انضباط برای آن. دیده می شود دانش آموز برای گرفتن نمره حتی بدون وضو در نماز خانه حاضر می شود.لازم است مربیان بجای متوسل شدن به این روشها بدنبال دلایل گریز از نماز در دانش آموز باشند.
  • مربیانی نیز هستند که برای جذب دانش آموزان از روشهای تقویتی مثل دادن جایزه برای خواندن نماز استفاده می کنند.تحقیقی در رابطه با عوامل موثر بر دینداری نوجوانان انجام شده است. محقق به این نتیجه می رسد که تشویق های بیرونی ومادی اثر منفی برخویشتن داری آنها دارد.این نتیجه گویای آن است که تشویق های مادی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد تا از خواسته های خود دست بکشند وبه جای خویشتن داری،کنترلهای بیرونی بر آنها حاکم می شود(نیک منش،۱۳۹۰).یعنی این درون انسان نیست که فرمان به انجام کار می دهد بلکه پاداش است،وچه بسا در نبود عامل بیرونی ،شخص تمایل به ادامه ویا انجام کار نشان ندهد.

 

رسانه‌ها

رسانه‌ها فن‌آوری عظیمی هستند که دنیای ما را به تسخیر خود در آورده‌اند و پس از خانه و مدرسه از دیگر عوامل تأثیرگذار بر روح کودک و نوجوان هستند. رسانه‌ها از نخستین دوران زندگی تا پایان حیات انسان به عنوان عامل آموزنده و تأثیرگذارنده بسیار قوی نقش دارند. بنابراین، ظهور رسانه‌ها، تولد دنیای تازه‌ای است که بدون توجه به آثار تربیتی آن، توفیق در آموزش و گرایش به نماز امکان پذیر نیست.

رسانه‌ها آموزشگاه میلیاردها انسان است که در اعماق دل و ذهن اعضای خانواده‌ها رسوخ کرده است. رسانه‌ها، معلم و کلاس همگانی، و غیر انحصاری هستند که همه لحظات خالی و غیر رسمی انسان امروز را پر کرده، در ایجاد انگیزه و پذیرش یک عمل و شکل دادن عادت‌های خوب یا بد، نقش مؤثری ایفا می‌کنند. اگر برنامه‌ها و زمان پیام رسانه‌ها با تفکر و ارزش‌های معنوی و مذهبی جامعه و خانواده انطباق نداشته باشد،‌ آموزش و القای پیام‌های دینی و تربیتی اثری نخواهد داشت و هر پیامی از طرف پدر، مادر و معلم همانند یخی در مقابل حرارت شدید و همه جانبه ذوب خواهد شد و از بین خواهد رفت. در این شرایط، جوانان شخصیت دوگانه‌ای پیدا می‌کنند، دچار بحران عاطفی و فکری می‌شوند و بعدها طی همنوایی با این بحران، به هر سمت و سویی سوق پیدا می‌کنند و بدون اراده و اندیشه به هر سو روانه می‌شوند. در تهیه، تولید و پخش برنامه از طریق رسانه‌ها برای کودکان و نوجوانان باید بسیار دقت کرد و برای این مسأله مهم یعنی آموزش و پرورش احساسات و گرایشهای دینی به ویژه نماز بیشترین اهمیت را قائل شد.

رسانه ها  بویژه تلویزیون، امروزه اکثر وقت افراد را به خود اختصاص داده است بنابراین می تواند در زمینه نماز وبطور کل وظایف مذهبی، بسیار موثر باشد. واز آنجا  که بیشترین مخاطب کودکان ونوجوانان هستند و از طرفی دیگر این رسانه همه گیر است وبیشترافراد در اکثر نقاط کشور به آن دسترسی دارند، اهمیت استفاده از این رسانه بیشتر می شود..البته هامنطر که گفته شد برنامه‌های تلویزیونی اگر با ارزش‌ها و تفکر جامعه هماهنگ نباشند، در اندیشه فرد بحران و تناقض ایجاد خواهند کرد و انتخاب بهتر را برایش مشکل خواهند ساخت.

 

در لحظاتی که پدر و مادر، مدرسه و مسجد، همه به نماز اول وقت اهتمام نشان می‌دهند، پخش مجموعه‌های تلویزیونی خارجی و داستانی جذاب و دلربا از تلویزیون به چه معناست؟یا چرا باید مسابقات جذاب در ساعت نماز پخش شود؟

بزرگترین تأثیر ناخودآگاه تلویزیون، مشاهده روابط بسیار نزدیک و گرم دختر و پسر در برخی از فیلم‌های خارجی که منجر به عدم شوق و رغبت به نماز و ایجاد کسالت در انجام فرایض است. یاحتی در بعضی از فیلمهای داخل کشور بعضی روابط وحرکات وسخن ها بسیار ناشایست و گمراه کننده هستند که نظارت ویژه ای را می طلبد. این نحوه نمایش روابط دختر و پسر در فرهنگ اسلامی جایی ندارد، از این رو به طور طبیعی و تدریجی اثر تخریبی خود را در روحیه جوان باقی خواهد گذاشت و خود نوعی تهاجم فرهنگی از طریق رسانه‌هاست. رسانه جمعی یکی از عوامل مؤثر و مهم زندگی است و باید با خواست و ارزش‌های معنوی خانه و خانواده و جامعه، همسو و هماهنگ باشد، تا بتواند گرایش به نماز اول وقت را در نوجوانان و جوانان زنده نگه دارد.

فیلمهای جذابی پخش می شود که بخاطر زیبایی وجذابیت،بیننده در تمام مدت نمایش به هیچ چیز دیگری توجه ندارد،ولی متاسفانه در کل مدت نمایش،کارگردان وعوامل دست اندر کار قسمتی را برای توجه بازیگران  مهم ونقش اول، به نماز و توجه به خدا قرار نداده اند.یاحتی فیلم به نوعی فرهنگ ضد مذهبی را ترویج می دهد،مثل زمانیکه بازیگر به تقلید از فرهنگ غربی باکفش وارد منزل می شود.این امر با پاکی، که لازمه نماز است منافات دارد.البته لازم به ذکر است که در بعضی موارد فیلمهایی نمایش داده می شوند که برعکس،بصورت بسیار اغراق آمیز به مذهبی بودن بازیگر می پردازند،که این مورد نیز عامل دلزدگی است.

رسانه ها باید بگونه ای عمل کنند که نقشه های افرادی که از طریق ماهواره ها سعی در بی اعتقادی فرزندان این مرزو بوم را دارند نقش بر آب کنند.یکی از معلمان بیان می کرد که،سر کلاس صحبت از بدی فیلمهای ماهواره بود،یکی از دانش آموزان با جبهه گیری خاصی گفت:شبکه….ماهواره موقع پخش اذان  فیلم های خود راقطع میکند واذان پخش می کند.خودتان قضاوت کنید،وقتی نوجوان ما در حین دیدن فیلم مستهجن با چنین چیزی روبرو می شود،آیا تصور نمی کند بی بندو باری با دین تضادی ندارد؟ با وجود این ترفندها وظایف رسانه ها بویژه تلویزیون بسیار سنگین تر می شود.

بنابراین، برای رسیدن به روح و پیام معنوی نماز و درک فضیلت وقت نماز،‌ تأکید بر ضرورت ایجاد نظامی متشکل از خانه، مدرسه و رسانه، به صورت مجموعه‌ای هماهنگ و حرکت کننده در یک جهت واحد امری منطقی و اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. باید این مجموعه به هم پیوسته، برای انتقال فرهنگ نماز، هماهنگ و همدل باشند. اگر شیوه های تربیتی مربوط به نماز و برنامه‌های زمینه ساز و جانبی اوقات فراغت در خانه، مدرسه و رادیو تلویزیون متناقض باشند، کودکان و نوجوانان به شکل صحیح به نماز گرایش پیدا نخواهند کرد و روح حقیقی نماز در وجود آنان تحقق نخواهد یافت.

 

سخن پایانی

لحظاتی که انسان از دنیای پر غوغا و فریبنده فارغ می‌شود و به کرانه سراسر آرام و معنوی نماز گام می‌گذارد، در حقیقت به فضایی پاک و نورانی وارد شده که همانندی بر آن نیست. نماز، ستایش خدا و تأمل در صفات متعالی اوست. نماز اگر با توجه و خشوع خوانده شود، افق دید انسان را از زندگی معمولی فراتر می‌برد و او را به نیکی‌ها متمایل می‌کند. انسان نمازگزار در پیشگاه خدا پیشانی بر خاک می‌ساید و با ابراز بندگی به درگاه حق تعالی، عظمت و شکوه او را ارج می‌نهد. انسان، با نماز را چندبار در شبانه‌روز پروردگارش رامی خواند. نمازگزار هنگام صبح، زندگی را با یاد خدا و طالب یاری از او دوباره آغاز می‌کند. هنگام ظهر با صدای تکبیر مؤذن، دور از درگیری‌ها و مشغله روزانه، برای دقایقی در چشمه‌سار نماز روح را شستشو می‌دهد. در پایان روز و آغاز شب نیز دل را با این فریضه الهی، مرکز انوار معرفت می‌سازد تا شب را در آرامشی معنوی و سرشار از رضایت سپری کند. نماز معراج مومن است، پس از خداوند بزرگ می‌خواهیم که همه ما را از نمازگزاران واقعی قرار دهد.

بارخدایا!

گرچه شب تاریک است…

دل قوی دار، سحر نزدیک است…

در میان من و تو فاصله‌هاست

گاه می‌اندیشم

می‌توانی تو به لبخندی این فاصله را برداری…

تو توانایی بخشش داری…

دست‌های تو توانایی آن را دارد

که مرا زندگانی بخشد…

چشم‌های تو به من آرامش می‌بخشد…

و تو چون مصرع شعری زیبا…

سطر برجسته‌ای از زندگی من هستی…

دفتر شعر مرا با وجود تو شکوهی دیگر … رونقی دیگر هست…

می‌توانی تو به من

زندگانی بخشی…

[۱]سوره بقره ، آیه۲۱۶

[۲]سوره ذاریات آیه ۵۶

, , , , , , ,

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *